قانون جدیدی که دانستن جزئیات آن برای معاملات ملک و زمین لازم است + فیلم
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجو، ساسان سوری، مالکیت بر اموال غیرمنقول، مانند زمین، ساختمان و آپارتمان، یکی از مهم‌ترین حقوق مالی افراد است که در نظام حقوقی ایران مورد حمایت قرار گرفته است، با این حال، تجربه نشان داده که عدم ثبت رسمی اسناد مالکیت، بستر بروز اختلافات، دعاوی قضایی و حتی جعل اسناد را فراهم می‌کند.
به همین دلیل، قانون ثبت اسناد و املاک جمهوری اسلامی ایران، ثبت رسمی اسناد غیرمنقول را الزامی کرده است، این قانون با هدف ایجاد امنیت حقوقی، شفافیت معاملات و جلوگیری از تضییع حقوق مالکیت، چارچوب‌های مشخصی برای مالکین و طرفین معاملات تعیین می‌کند.
مطابق ماده ۲۲ قانون ثبت، هرگونه انتقال مالکیت، خرید، فروش، هبه یا رهن اموال غیرمنقول باید در دفاتر ثبت اسناد رسمی به ثبت برسد، در صورتی که این ثبت انجام نشود، انتقال قانونی و حقوقی رسمی محسوب نمی‌شود و مالکیت جدید قابل دفاع در مراجع قضایی نخواهد بود، این الزام قانونی نه تنها به نفع مالک است بلکه امنیت حقوقی جامعه را نیز تضمین می‌کند.
قانون جدیدی که دانستن جزئیات آن لازم است تا معامله یا پیش‌خرید ملک و زمین برایتان ساده و امن انجام شود
ضرورت ثبت اسناد غیرمنقول و پیامد‌های عدم ثبت
عدم ثبت اسناد غیرمنقول یکی از مهم‌ترین عوامل بروز اختلافات ملکی است، در شرایطی که معامله صرفاً به‌صورت عادی یا شفاهی انجام شود، خریدار یا مالک جدید ممکن است در برابر ادعای دیگران توانایی اثبات مالکیت خود را نداشته باشد، بسیاری از پرونده‌های قضایی مرتبط با املاک، ناشی از همین مشکل بوده است، افرادی که بدون ثبت رسمی ملک را خریداری کرده‌اند، با دعوای مالک اصلی یا وراث روبه‌رو شده‌اند.
از سوی دیگر، عدم ثبت رسمی اسناد، زمینه جعل اسناد و سوءاستفاده‌های مالی را نیز فراهم می‌کند، افراد متقلب می‌توانند با ارائه اسناد غیررسمی یا جعلی، مالکیت خود را ادعا کنند و باعث تضییع حقوق مالک واقعی شوند، علاوه بر این، وام‌دهندگان و بانک‌ها معمولاً برای اعطای تسهیلات به املاک، نیازمند اسناد رسمی و ثبت‌شده هستند و در صورت عدم ثبت، امکان اخذ ضمانت قانونی از ملک وجود ندارد.
علاوه بر پیامد‌های حقوقی، ثبت نکردن املاک می‌تواند مشکلات مالیاتی و اداری نیز ایجاد کند، بدون ثبت رسمی، امکان دریافت اسناد مالیاتی، صدور پروانه ساخت یا بهره‌مندی از خدمات دولتی مانند آب، برق و گاز با محدودیت مواجه می‌شود.
بنابراین، الزام قانونی به ثبت اسناد غیرمنقول یک ضرورت عملی و حقوقی است که هم امنیت مالکیت را تضمین می‌کند و هم شفافیت و نظم در نظام اداری و اقتصادی را تقویت می‌نماید.
فواید قانون الزام به ثبت اسناد غیرمنقول
قانون الزام به ثبت اسناد غیرمنقول، چندین فایده کلیدی برای جامعه و افراد دارد.
الف) امنیت حقوقی مالکیت: با ثبت رسمی، مالکیت بر اموال غیرمنقول به صورت قانونی و رسمی تثبیت می‌شود و مالک می‌تواند در برابر هر ادعا یا تهدیدی از حق خود دفاع کند، این امر موجب کاهش دعاوی قضایی و اختلافات ملکی می‌شود.
ب) شفافیت معاملات: ثبت رسمی اسناد، امکان کنترل و نظارت بر نقل و انتقالات ملکی را فراهم می‌کند، این شفافیت باعث می‌شود که خرید و فروش‌ها با اطلاع کامل از وضعیت مالکیت انجام شود و ریسک معاملات کاهش یابد.
ج) پیشگیری از جعل و کلاهبرداری: اسناد رسمی ثبت‌شده قابلیت جعل کمتری دارند و هر گونه انتقال یا تغییر مالکیت باید در دفاتر رسمی ثبت شود، بنابراین فرصت سوءاستفاده و کلاهبرداری محدود می‌شود.
د) تسهیل امور مالی و بانکی: بانک‌ها و مؤسسات مالی برای اعطای وام یا رهن، نیازمند اسناد رسمی ثبت‌شده هستند، ثبت اسناد غیرمنقول امکان استفاده از اموال به عنوان وثیقه قانونی را فراهم می‌کند.
ه) نظم در نظام اداری و مالیاتی: ثبت رسمی املاک به دولت امکان می‌دهد که پایه مالیاتی دقیق ایجاد کند و حقوق عمومی مرتبط با زمین و ساختمان رعایت شود، همچنین امکان صدور پروانه ساخت، خدمات عمومی و بهره‌مندی از مزایای قانونی فراهم می‌گردد.
به‌طور کلی، ثبت اسناد غیرمنقول موجب ایجاد امنیت، شفافیت و عدالت در نظام معاملات ملکی و اداری می‌شود و از تضییع حقوق مالکین جلوگیری می‌کند.
فرآیند ثبت و الزامات قانونی
برای ثبت یک ملک، ابتدا سند مالکیت باید به دفترخانه اسناد رسمی ارائه شود، مالک یا وکیل قانونی او باید مدارک شناسایی، مدارک مالکیت قبلی و مدارک مربوط به نقل و انتقال را ارائه دهند، دفترخانه پس از بررسی مدارک و تطبیق آن با سوابق ثبتی، اقدام به ثبت رسمی می‌کند و سند مالکیت نهایی صادر می‌شود.
در مواردی که ملک در حال حاضر دارای سند رسمی است، نقل و انتقال نیز باید از طریق ثبت در همان دفترخانه یا دفاتر ثبت اسناد مربوط انجام شود، قوانین مربوط به ثبت رسمی، مانند ماده ۲۲ و ۲۳ قانون ثبت و همچنین آیین‌نامه‌های اجرایی، مراحل و الزامات دقیق را تعیین کرده‌اند.
قانون همچنین برای افرادی که اقدام به ثبت نکرده‌اند، ضمانت اجرا‌هایی در نظر گرفته است. به موجب ماده ۱۴۷ قانون ثبت، اسناد غیرمنقولی که به ثبت نرسیده باشند، در دعاوی قضایی و مقابل اشخاص ثالث، از درجه اعتبار کمتری برخوردارند، همچنین، معاملات و قرارداد‌های ثبت نشده نمی‌توانند به‌صورت رسمی و قانونی به عنوان مدرک مالکیت مطرح شوند.
این الزام قانونی، نه تنها مالک را ملزم به ثبت می‌کند، بلکه طرفین معامله را نیز موظف می‌سازد تا پیش از انجام خرید و فروش، از ثبت رسمی ملک اطمینان حاصل کنند، این امر به کاهش اختلافات و جلوگیری از تضییع حقوق کمک می‌کند.
قانون الزام به ثبت اسناد غیرمنقول در ایران، ستون فقرات امنیت مالکیت و شفافیت معاملات ملکی است، ثبت رسمی اسناد، علاوه بر تثبیت مالکیت، موجب کاهش اختلافات قضایی، پیشگیری از جعل و کلاهبرداری، تسهیل دسترسی به خدمات بانکی و اداری و ایجاد نظم و شفافیت در نظام مالی و ملکی می‌شود.
تجربه حقوقی نشان می‌دهد که بسیاری از دعاوی ملکی ناشی از بی‌توجهی به ثبت رسمی یا انجام معاملات غیررسمی است، بنابراین، رعایت قوانین ثبت و انجام فرآیند قانونی توسط مالکین، مهم‌ترین ابزار برای حفظ حقوق مالکیت و جلوگیری از تضییع آنهاست.
به‌طور خلاصه، ثبت اسناد غیرمنقول نه تنها یک الزام قانونی بلکه یک ضرورت عملی و اجتماعی است که امنیت، شفافیت و عدالت در معاملات ملکی را تضمین می‌کند و از بروز مشکلات حقوقی و مالی در آینده جلوگیری می‌نماید.
اخبار مرتبط
خبرگزاری دانشجو